Kapituła Rycerstwa Polskiego
Kapituła Rycerstwa Polskiego (KRP) jest organizacją zrzeszającą grupy, popularnie zwane „bractwami rycerskimi” i osoby o statusie „wolnych rycerzy”, i pozostaje największą polską organizacją integrującą środowiska zajmujące się rekonstrukcją historyczną. Wielu członków współczesnego ruchu rycerskiego wywodzi się z niej, a wiele stowarzyszeń – nigdy nie zrzeszonych w KRP – czynnie z nią współpracuje lub korzysta z jej praw.
Organizacja pod nazwą Kapituła Rycerstwa Polskiego powołana została do życia w wyniku kilkuletnich prac przygotowawczych, na tzw. II Kapitule Generalnej w Gdańsku, w Dworze Artusa, która odbyła się w dniach 26-27 kwietnia 1997r. „Celem powołania tej organizacji miała być koordynacja działań organizacji rycerskich w kraju, stworzenie jednolitego prawa, które ułatwić miało współpracę i utwierdzić Ruch Rycerski na drodze rozwoju opartego o źródła historyczne.”
Na powyższej Kapitule przyjęto przygotowane wcześniej zasady funkcjonowania omawianej „instytucji”:
– Regułę Rycerską – „będącą podstawą ideologiczną i pozostającą niezmiennym odnośnikiem dla wszelkich działań prawnych oraz zbiorem reguł postępowania indywidualnego członków w codziennym życiu.”
– Kodeks Rycerski i uzupełniające go Digesta Kodeksowe – zbiór przepisów, w oparciu o które działa „instytucja”, zawierające wskazówki co do działań i sposobu zachowania, które ogólnie się przyjmuje na wspólnych imprezach. „Te dokumenty z założenia i w praktyce podlegały i podlegają modyfikacjom wynikającym z rosnącego doświadczenia i zmian, które wymusza rozwój Ruchu Rycerskiego.”
Podczas obrad Kapituły w marcu 2025 roku w Nysie przyjęto uchwałę doprecyzowującą cele organizacji: „Celem KRP jest integracja i wspieranie grup, środowisk i osób realizujących zadania edukacyjne i promocyjne w zakresie historii z zastosowaniem metody rekonstrukcji historycznej. Stopień i zakres działań rekonstruktorskich zależy od woli i możliwości wymienionych grup, środowisk i osób”. Uchwała ta stanowi podstawę do powołania fundacji, mogącej reprezentować organizację w zakresie działań formalno-prawnych.
Tworzące KRP „bractwa”, organizują różnego rodzaju imprezy pozostające pod jej patronatem. Przedstawiciele grup członkowskich w demokratycznych głosowaniach, odbywszy obrady, podejmują decyzje co do funkcjonowania „instytucji”. Organem przygotowującym propozycje, projekty dotyczące działalności KRP jest powoływany na czteroletnią kadencję Konwent, w którego skład wchodzą – hetman wielki, hetman polny, kanclerz, marszałek, miecznik i herold oraz sześciu namiestników dzielnic – namiestnik pomorski, namiestnik pruski, namiestnik mazowiecki, namiestnik małopolski, namiestnik śląski, namiestnik wielkopolski. Hetman wielki KRP powołuje – również na 4-letnią kadencję – chorążego i kronikarza.
Dla straży i podkreślenia powagi osoby hetmana Tadeusza Pagińskiego, powołana została Chorągiew hetmańska. Kilkunastu wybranych rycerzy, występujących w barwach herbowych hetmana, towarzyszyło mu podczas oficjalnych uroczystości. Kolejni hetmani nie kontynuują tego zwyczaju.
Główną siedzibą KRP był w latach 2004-2022 zamek w Gniewie, gdzie znajdowała się Sala Rycerska, w której przedstawiona była historia Kapituły. W kaplicy zamkowej prezentowane były tarcze herbowe wszystkich grup tworzących Kapitułę Rycerstwa Polskiego. Złota Księga – zbiór praw, zawierający również spis wyróżniających się rycerzy i dam, znajduje się na Zamku Chojnik. Symbol cnót rycerskich – Złoty Graal, przechowywany jest na zamku w Bolkowie.
Po prywatyzacji zamku w Gniewie i wygaśnięciu zainteresowania współpracą z Kapitułą ze strony właścicieli obiektu, regalia Kapituły zostały przeniesione do zamku w Inowłodzu tworząc stałą, dynamicznie rozwijającą się ekspozycję we wnętrzu wieży głównej zamku. Tym samym zamek w Inowłodzu uznawany jest obecnie za siedzibę główną Kapituły.
Opracowanie: Alicja Sommer-Gałązka, Filip Gałązka Cytaty pochodzą z: Alicja Sommer Podstawy działalności Towarzystwa Turniejowego – Unia Pruska, jako przykład współczesnego Ruchu Rycerskiego w Polsce, UKW – praca magisterska, Bydgoszcz 2006.